สหรัฐฯ ส่งมอบทับหลัง 2 ชิ้นให้ไทย โดยจะถูกส่งถึงไทยในวันที่ 28 พ.ค.นี้ ทั้งนี้กรมศิลปากรจะจัดแสดงทับหลังดังกล่าว ณ พระที่นั่งอิสราวินิจฉัย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครในช่วงปลายเดือน พ.ค. – ก.ค.2564
วันนี้ (26 พ.ค.2564) ฝ่ายสืบสวนความมั่นคงมาตุภูมิสหรัฐฯ ส่งมอบทับหลัง 2 ชิ้นให้กับไทย โดยมีนายมังกร ประทุมแก้ว กงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส เป็นผู้แทนไทยรับมอบทับหลัง โดยทับหลังดังกล่าวเป็นประติมากรรมแกะสลักด้วยมือน้ำหนักว่า 680 กก. ลายพระยมทรงกระบือ จากปราสาททางทิศใต้ของปราสาทหนองหงส์ อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ และลายพระอินทร์ประทับเหนือหน้ากาล จากปราสาทเขาโล้น อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว ซึ่งนายเอเวอรี่ บรันเดจ (Avery Brundage) อดีตประธานคณะกรรมการโอลิมปิกสากลบริจาคทับหลังให้เมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอเนียร์ สหรัฐอเมริกา เพื่อจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ชอง มูน ลี ตั้งแต่ปี พ.ศ.2509 เป็นต้นมา
ภาพ : สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา
ในแถลงการณ์ของสำนักอัยการเขตแคลิฟอร์เนียเหนือเมื่อเดือน ก.พ.ที่ผ่านมาระบุว่า ทับหลังทั้ง 2 ชิ้นถูกส่งออกจากประเทศไทยโดยไม่ถูกต้องตามกฎหมายเมื่อ 50 ปีที่แล้วโดยไม่พบว่า มีใบอนุญาตให้นำออกนอกประเทศอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
ภาพ : สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา
นายประทีป เพ็งตะโก อธิบดีกรมศิลปากร เคยเปิดเผยกับไทยพีบีเอสเดือน มี.ค.ที่ผ่านมาว่า ทับหลังดังกล่าวถูกซื้อขายออกไปจากประเทศไทยในราคาชิ้นละ 15,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ หรือประมาณ 480,000 บาท ก่อนที่นายเอเวอรี่ บรันเดจ จะบริจาคทับหลังให้เมืองซานฟรานซิสโก พบว่า ทับหลังปราสาทหนองหงส์อยู่ในความครอบครองของบริษัทประมูลศิลปวัตถุและโบราณวัตถุแห่งหนึ่งในกรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร และทับหลังจากปราสาทเขาโล้นอยู่ในความครอบครองของแกลอรีอีกแห่งหนึ่งในกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส
ภาพ : สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา
เบื้องหลังการได้ทับหลังทั้ง 2 ชิ้น คืนมาสู่ประเทศไทย เริ่มต้นจากการรวบรวมข้อมูลโดยกลุ่มสำนึก 300 องค์ นำโดยนายทนงศักดิ์ หาญวงษ์ และนักวิชาการอิสระคนอื่น ๆ อีกจำนวนหนึ่ง หลังจากพบเบาะแสเกี่ยวกับทับหลังทั้ง 2 ชิ้นระหว่างการติดตามทวงคืนประติมากรรมสำริด “กรุประโคนชัย” จากปราสาทเขาปลายบัด 2 จ.บุรีรัมย์ ที่คาดว่าถูกโจรกรรมไปจำนวน 300 องค์
อีกหน่วยงานหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญร่วมกับไทยในครั้งนี้คือฝ่ายสืบสวนความมั่นคงมาตุภูมิ (HSI) นำโดยนายเดวิด เคลเลอร์ เจ้าหน้าที่พิเศษฝ่ายสืบสวนความมั่นคงมาตุภูมิ ที่บังคับใช้กฎหมายว่าด้วยทรัพย์สินที่ถูกโจรกรรม (The National Property Act) ช่วยทวงคืนทรัพย์สินทางวัฒนธรรมที่ถูกขโมยไป ให้กลับมาประเทศภูมิลำเนาได้อย่างชอบธรรม
ภาพ : สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา
ทับหลังปราสาทหนองหงส์และปราสาทเขาโล้นจะเดินทางออกจากนครลอสแอนเจลิส ในช่วงกลางดึกของวันที่ 26 พ.ค. และถึงสนามบินสุวรรณภูมิในเวลาประมาณ 22.00 น. ของวันที่ 28 พ.ค.นี้ โดยทางกรมศิลปากรมีแผนจัดแสดงทับหลังดังกล่าว ณ พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครในช่วงปลายเดือน พ.ค. – ก.ค.2564
ภาพ : สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา
ปัจจุบันยังมีศิลปวัตถุและโบราณวัตถุอีกกว่า 30 รายการ ที่ประเทศไทยขอทวงคืนจากพิพิธภัณฑ์ในสหรัฐฯ ไม่ว่าจะเป็นพระสำริดกรุประโคนชัยและเสาติดผนังปราสาทเขาพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์ ทับหลังปราสาทหินพิมาย จ.นครราชสีมา รวมทั้งประติมากรรมจากเมืองโบราณศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์
